Szczepienie na żółtą febrę. Kto i kiedy powinien się zaszczepić?
Wyjazdy w tropiki wymagają odpowiednich przygotowań – w tym wykształcenia odporności na egzotyczne dla nas choroby. Podróż z Polski do kilkudziesięciu krajów wymaga wcześniejszego szczepienia na żółtą febrę. Dowiedz się więcej o zaleceniach i procedurze!
- Szczepionkę przeciwko żółtej febrze często określa się YFV – to skrót od yellow fever vaccine.
- Wirusa żółtej gorączki przenoszą komary, które najbardziej aktywne są w ciągu dnia i występują na terenach leśnych, wiejskich i miejskich.
- Ostry przebieg choroby wiąże się ze śmiertelnym zagrożeniem, a wcześniejsze nabycie odporności skutecznie niweluje ryzyko.
- Szczepienie przeciwko żółtej gorączce uodparnia praktycznie dożywotnio, choć w pewnych okolicznościach zaleca się szczepienie przypominające.
Żółta febra, gorączka krwotoczna lub żółta gorączka to choroba zakaźna wywoływana przez flawiwirusy. Specjaliści rozróżniają trzy różne cykle infekcyjne oraz dwie główne postacie dolegliwości. Wirusy przenoszą się na człowieka głównie w wyniku ukąszeń komarów, aczkolwiek odnotowywano również przypadki zakażeń od innych chorych (m.in. drogą kropelkową, przez karmienie piersią). Jak czytamy na https://polmed.pl/szczepienia/szczepienie-na-zolta-febre/ – szczepienie na żółtą febrę należy przyjąć przynajmniej 10 dni przed wyjazdem w regiony endemiczne występowania choroby. Eksperci podkreślają, że 99% pacjentów ma odpowiedni poziom przeciwciał ok. 30 dni po przyjęciu wakcyny.
Wcześniejsze szczepienie przeciwko żółtej gorączce to jedyna metoda ochrony zdrowia
Opisywana choroba wirusowa przenoszona przez komary jest bardzo niebezpieczna. Nie istnieje żaden lek, który skutecznie zwalcza wirusa żółtej gorączki. W przypadku zakażenia pozostaje leczenie objawowe, wzmacnianie organizmu chorego i liczenie, że schorzenie nie przejdzie w toksyczną fazę – według danych WHO nawet 50% przypadków ostrego przebiegu żółtej febry kończy się zgonem po 10–14 dniach. Pierwsze, nieswoiste objawy choroby pojawiają się 3–6 dni po infekcji. Pacjenci skarżą się głównie na:
- silne bóle głowy;
- wysoką gorączkę;
- światłowstręt;
- dreszcze;
- bóle mięśniowe;
- utratę apetytu;
- nudności i wymioty.
Zaostrzenie przebiegu choroby tropikalnej wiąże się m.in. z coraz silniejszym gorączkowaniem, niewydolnością nerek i innych narządów, krwawieniami do przewodu pokarmowego czy zażółceniem skóry, które jest wynikiem uszkodzenia wątroby. Zdecydowana większość przypadków, w których u pacjenta dochodzi do wstrząsu i zapada w śpiączkę, kończy się śmiercią. Powrót do zdrowia daje trwałą odporność. Szczepienie ochronne przeciw żółtej gorączce pozwala uniknąć najgroźniejszych powikłań.
Zaszczepienie się przeciwko żółtej febrze przed podróżą – kraje, w których istnieje zagrożenie
Tereny endemiczne występowania zakażonych wirusem komarów to przede wszystkim tropikalne regiony Afryki, Ameryki Środkowej oraz Południowej. Przypadki zachorowań odnotowywano również w azjatyckim Jemenie na Półwyspie Arabskim. Aktualne Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization International Health Regulations) określają szczepienie na żółtą febrę jako obowiązkowe lub zalecane w przypadku planowania podróży:
- do 34 państw Afryki Subsaharyjskiej – np. Beninu, Etiopii, Kamerunu, Kongo, Liberii, Nigru, Senegalu, Wybrzeża Kości Słoniowej, Zanzibaru;
- do 13 krajów Ameryki Południowej i Środkowej – m.in. Brazylii, Boliwii, Gujany Francuskiej, Kolumbii, Panamy, Peru, Wenezueli, Panamy;
- z rejonów endemicznych żółtej gorączki do regionów tropikalnych Azji oraz Australii.
Potwierdzenie szczepienia powinno trafić do Międzynarodowej Książeczce Szczepień, nazywanej też żółtą książeczką. Osoby pozbawione odporności są ok. 10 razy bardziej narażone zakażenie podczas pobytu w Afryce niż Ameryce – to odpowiednio 50 i 5 przypadków na 100 tys. podróżnych. Wskaźniki są znacznie wyższe podczas epidemii – a te zdarzają się coraz częściej. Niektóre kraje sprawdzają ważność międzynarodowego świadectwa szczepienia na żółtą febrę u wszystkich przyjezdnych, a inne tylko u osób, które przybywają z obszaru endemicznego choroby.
Jedna dawka szczepionki przeciwko żółtej gorączce zapewnia pełną ochronę na ok. 10 lat
Pacjent najpierw przechodzi kwalifikację. Potem dostaje domięśniowo lub podskórnie pojedynczy zastrzyk z osłabionym wirusem namnożonym w kurzych zarodkach (preparat nie zawiera środków konserwujących) Od 2016 r. obowiązuje zalecenie, zgodnie z którym raz nabyta odporność (przez zaszczepienie lub zachorowanie) na żółtą febrę wystarcza na całe życie. Jednak u niektórych osób może być konieczne podawanie dawek przypominających. Do grona pacjentów z zaburzoną pamięcią immunologiczną lub narażonych na większe ryzyko zachorowania należą:
- kobiety uodpornione w trakcie ciąży;
- osoby po przeszczepie komórek macierzystych;
- dzieci, które nabyły odporność przed ukończeniem 2 lat;
- zakażeni wirusem HIV;
- podróżni, którzy długo przebywają w obszarach zagrożenia podczas szczytów zachorowalności i trwających epidemii.
Do najczęstszych działań niepożądanych szczepionki przeciwko żółtej febrze należą uczucie zmęczenia i bóle mięśni w miejscu podania. Ekstremalnie rzadko zdarzają się stany zapalne nerek, wątroby lub ośrodkowego układu nerwowego. Przeciwwskazaniami do szczepienia są głównie wiek do 9. miesiąca i po 60. roku życia, ciąża, poważne uczulenia na białko jaja kurzego albo którykolwiek składnik szczepionki lub substancje pomocnicze, choroby przewlekłe oraz poważne niedobory odporności. Podczas kwalifikacji koniecznie poinformuj lekarza o wszystkich swoich dolegliwościach oraz wątpliwościach.

Jestem Kamil Borowczyk i chciałbym nazywać się podróżnikiem. Przez ostatnie 10 lat mojego życia odwiedziłem 45 krajów i na tym blogu chciałbym się dzielić z Wami moim wrażeniami z wypraw. Na kolejne 10 lat zaplanowałem kolejne 55 krajów, aby jak najszybciej dobić do setki 😉 Z zawodu jestem informatykiem i w większości pracuje zdalnie, co pozwala mi na podróżowanie.